કમરક : કમરખ :
“કમરખના ફળ દેખાવમાં સ્ટાર (તારા) જેવું લાગે છે, તેથી તેને ‘સ્ટાર ફ્રૂટ’ પણ કહેવામાં આવે છે. આ ફળ કાચા હોય ત્યારે લીલા અને પાકે ત્યારે આછા પીળા રંગના હોય છે. દરેક ફળની પહોળાઈ 6 થી 13 મીમી જેટલો હોય છે. મુખ્યત્વે બે પ્રકારના ફળ હોય છે: એક ખાટા કે તીખો અને બીજો સ્વાદે મીઠો હોય છે. તેના સ્વાદ અને ઔષધીય ગુણધર્મોને કારણે તે ખૂબ જ પસંદ કરવામાં આવે છે. ” તેનું વૈજ્ઞાનિક નામ એવોરોઆ કેરેમબોલ (Averrhoa carambola) છે અને તે ઓકઝાલિડેસી (Oxalidaceae) કુળની વનસ્પતિ છે.
તે નાના કદનું, ક્ષુપ જેવું, ધીમે વધતું વૃક્ષ છે અને ઉપરના ભાગે પહોળી પર્ણની છત્રી (ક્રાઉન) જોવા મળે છે. પર્ણ એકાંતરે, સંયુક્ત પીંછાકાર પ્રકારના, જેમાં 4 – 6 જોડ પર્ણિકાઓ અને એક વધારાની પર્ણિકા છેડા પર જોવા મળે છે. ફૂલો ગુલાબી કે જાંબુડી રંગના, પર્ણના આધાર પરથી અને શાખાઓના છેડેથી ગુચ્છામાં નીકળે છે. ફળ અંડાકાર, 5 ઉપસેલી ધારોવાળું, કેસરી – પીળા કે પીળા – લીલા રંગનું અને પાતળી મીણ જેવી ત્વચાવાળું હોય છે. તેનો કેસરી – પીળા ભાગ દળદાર અને ક્રિસ્પી, રચના સફરજન જેવી; અને સ્વાદ ખાટો મીઠો હોય છે.(સંકલન:SARAS : આપણું ગામ)
સ્ટારફ્રૂટનું મૂળ વતન દક્ષિણ અને દક્ષિણપૂર્વ એશિયાના ઉષ્ણકટિબંધીય પ્રદેશો છે, જેમાં શ્રીલંકા અને મોલુકાસ તેનું સંભવિત મૂળ કેન્દ્ર મનાય છે. હવે તે ઉષ્ણકટિબંધીય અને ઉપ ઉષ્ણકટિબંધીય પ્રદેશોમાં મુખ્યત્વે ઘરના બગીચાઓમાં ઉગાડવામાં આવે છે.
• કમરખમાં પોષકતત્વો
અનેક પ્રકારના સ્વાસ્થ્ય લાભો પૂરા પાળનાર કમરખના ફળમાં ઘણાં પોષક તત્વો હોય છે. કમરખમાં વિટામિન ‘એ’, ‘બી’ અને ‘સી’ તેમજ ફોસ્ફરસ, જસત, કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમ, સોડિયમ, પોટેશિયમ અને આયર્નની માત્રા સારી હોય છે. તેમાં એન્ટીઓક્સિડન્ટો, ક્વાસેટીન અને ગેલિક એસિડ જેવા પોલિફેનોલિક સંયોજનો હોય છે.
આ ફળ આપણા સારા સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ ઉપયોગી છે. તેના સેવનથી આપણને દીર્ધાયુષ્ય તેમજ સુંદરતા મળી રહે છે. આને કારણે, આપણા શરીરમાં ખનિજો અને વિટામીનોની પૂર્તિ થાય છે, જે આપણા શરીરના કાર્ય માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. રેસાવાળા ફળ આપણી પાચક શક્તિ વધારવામાં મદદ કરે છે. તેને ખાવાથી પર્યાપ્ત ઉર્જા મળે છે. કમરખના કારણે શરીરને થતાં ફાયદા નીચે આપેલા છે.
• પાચન માટે મહત્વપૂર્ણ
તેમાં મહત્વપૂર્ણ વિટામિન અને ખનિજો જોવા મળે છે, તેનાં સેવનથી પાચન શક્તિ પણ સ્વસ્થ રહે છે. જો કે કોઈપણ પ્રકારનાં ફળ એકંદરે આરોગ્ય માટે ફાયદાકારક છે, પરંતુ વિશિષ્ટ પોષક તત્વોની અધિક માત્રાવાળા ફળ જેવા કે કમરખ વધુ ફાયદાકારક હોઈ શકે છે.
• વાળ માટે ફાયદાકારક
સ્વસ્થ આહાર વાળને મજબૂત અને ચમકદાર રાખવામાં મદદ કરી શકે છે. તમે જે ખાશો તે તમારા વાળ ગુમાવવાથી બચાવી શકે છે. જો તમને ખાદ્યપદાર્થોમાંથી કેટલાક પોષક તત્વો ન મળી રહ્યા હોય, તો તમારે તમારા વાળના સ્વાસ્થ્ય માટે ઉપયોગી એવા ફળ ખાવા જોઈએ. ઘણા લોકોને વાળ ન વધવાની સમસ્યાનો સામનો કરવો પડે છે. ખાસ કરીને મહિલાઓ વાળના વિકાસ માટે, વિટામિન ‘બી’ સંકુલ જરૂરી છે, જે તેમના શરીરમાં ઉણપ હોય છે. આને કારણે, તેમના વાળની વૃદ્ધિની પ્રક્રિયા ધીમી પડે છે. કમરખમાં પુષ્કળ વિટામિન ‘બી’ સંકુલ જોવા મળે છે, જે વાળની વૃદ્ધિની પ્રક્રિયાને વેગ આપે છે અને વાળને મજબૂત બનાવે છે.
• ચામડીના રોગો
તેમા એવા ઘણા પોષક તત્વો હોય છે, જે એન્ટિમાઇક્રોબાયલ છે. ખરજવું અને ચામડીના રોગોની સારવાર કરવામાં મદદ કરે છે.
• ચમકતી ત્વચા માટે
દરેક ઉંમરના લોકો આ ફળનો ઉપયોગ કરી શકે છે. કમરખમાં તમામ જરૂરી પોષક તત્વો જોવા મળે છે, જે ચમકતી ત્વચા માટે જરૂરી છે. આમાં ઝીંક ઉપરાંત ઘણા ખનિજો અને વિટામિન શામેલ છે. આ ઔષધીય ફળમાં એન્ટીઓક્સિડન્ટો પણ સારી માત્રામાં હોય છે.
• વજન ઓછું કરવા
ઘણા લોકો વજન વધવાની સમસ્યાથી ખૂબ જ ચિંતિત હોય છે, પરંતુ તેમનું વજન ઓછું થતું નથી. કમરખ એક એવું ફળ છે, જેનું સેવન સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક છે પણ વજન ઘટાડવા માટે પણ ફાયદાકારક છે. તમે તમારા ખોરાકમાં તેનો ઉપયોગ કરીને તમારું વજન ઘટાડી શકો છો. કમરખમાં કેલરીની માત્રા ઓછી અને ફાઇબરની માત્રા વધુ હોય છે.
• હૃદયરોગની સારવારમાં સહાયક
કમરખ આપણને હૃદયરોગથી બચાવવામાં મદદ કરે છે, કારણ કે તેમાં વિટામિન બી -9 છે, જે હૃદયની બિમારીઓથી બચાવવા માટે જરૂરી છે. કમરખમાં રાયબોફ્લેવિન, નિયાસિન, થાઇમિન, વિટામિન ‘એ’, ‘બી’, ‘સી’ અને ‘બી -5’ વગેરે શામેલ છે, જે હૃદયની બિમારીઓ સામે રક્ષણ આપે છે. તમે તેનો ઉપયોગ તમારા હૃદયને સ્વસ્થ રાખવા માટે કરી શકો છો. આ તમારા હૃદયને સ્વસ્થ રાખવામાં અને કાર્યક્ષમતા વધારવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે. કારણ કે કમરખ ફળમાં પોટેશિયમની માત્રા વધુ હોય છે અને મધ્યમ માત્રામાં કેલ્શિયમ હોય છે. આ શરીરમાં યોગ્ય બ્લડ પ્રેશર જાળવવામાં મદદગાર છે. આ સિવાય તેમાં હાજર અન્ય પોષક તત્વો પણ રુધિરવાહિનીઓને સ્વસ્થ રાખે છે, જે રક્ત પરિભ્રમણને સુધારવામાં મદદ કરે છે. કમરખના નિયમિત સેવનથી તમારું હૃદય સ્વસ્થ રહે છે. જે તમને ઉર્જા આપનાર અને તમારા હૃદયને સ્વસ્થ રાખનાર એક આહાર હોઈ શકે છે.
• ભૂખ વધારવા માટે
ભૂખ ન લાગે તેવા લોકો માટે કમરખ ખૂબ ફાયદાકારક છે. તમે સવારે એક ગ્લાસ કમરખના ફળનું જ્યુસ ખાંડ સાથે મિક્ષ કરી પી શકો છો, એવું કરવાથી તમને ભૂખ લાગવી શરૂ થશે.
• કફ, પિત્ત અને લોહીના વિકાર
જે લોકો ધૂમ્રપાન કરે છે અથવા જે લોકો ધૂમ્રપાન કરનારની આસપાસ રહે છે તેઓને કફ, પિત્ત અને લોહીના વિકારની સમસ્યા ઘણી વાર થાય છે. આ સમસ્યાથી છૂટકારો મેળવવા માટે, કમરખ ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. આ માટે, તેને સારી રીતે ગ્રાઇન્ડ કરો. હવે તેને ધીમી આંચ પર ચોથા ભાગ રહે ત્યા સુધી પકાવો. ચોથા ભાગ બન્યા પછી થોડી વાર ઠંડુ થવા દો. ઠંડુ થયા પછી તેમાં સિંધાલું, કોથમીર, જીરું વગેરેની યોગ્ય માત્રાને પીસીને મિક્સ કરો. આ બધાને બરાબર મિક્ષ કરી સરકો તૈયાર કરો. આ સરકો દર્દીને સવાર-સાંજ 7 થી 10 ગ્રામ આપવાથી લોહીના વિકાર, કફ અને પિત્તની સમસ્યા દૂર થાય છે.
• હાડકાં મજબૂત
તમે હાડકાં મજબૂત કરવા માટે કમરખના ફળ ઉપયોગ કરી શકો છો. આ ફળમાં મેગ્નેશિયમ, આયર્ન, કેલ્શિયમ, જસત અને ફોસ્ફરસ સારી માત્રામાં હોય છે. આ બધા પોષક તત્ત્વો તમને હાડકાની ઘનતા વધારવામાં અને ઓસ્ટિઓપોરોસિસને રોકવામાં મદદ કરી શકે છે. ઓસ્ટીયોપોરોસિસ ઘણીવાર વૃદ્ધ મહિલાઓ અને પુરુષોમાં જોવા મળે છે.
• ઉર્જા અને તાજગી આપવામાં મદદરૂપ
આજના વ્યસ્ત જીવનમાં, આખો દિવસ કામ કરવાને કારણે, વ્યક્તિ થાકની સાથે આળસ પણ અનુભવે છે. કમરખના સેવનથી તમારા શરીરમાં નવી ઉર્જાનો સંચાર થાય છે અને તમે તાજગી અનુભવો છો. તેના ઉપયોગ માટે કાળા મરીનો પાઉડર, ખાંડ અને જીરું પાવડર કમરખના ફળ પર નાખો. હવે તેનો ઘોળ તૈયાર કરો. તેના ઘોળનું સેવન કરવાથી તમારા શરીરને નવી તાજગી અને શક્તિ મળશે, જેથી તમારું હૃદય અને મન સારી રીતે કાર્ય કરી શકશે.
• રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવા માટે
શરીરમાં આયર્ન અને ખનિજ ક્ષારના અભાવને કારણે પ્રતિરક્ષા ઓછી થાય છે. આવા લોકોએ કમરખનું સેવન કરવું જોઈએ. તેમાં વિટામિન ‘સી’ હોય છે આને કારણે પોષક તત્ત્વોનું પ્રમાણ વધે છે. આને કારણે તે આપણા શરીરની પ્રતિરક્ષા વધારવામાં મદદ કરે છે.
• માતાનું ધાવણ વધારવા
આ ફળના ફાયદા મહિલાઓ માટે પણ જાણીતા છે. ઘણીવાર ઘણી સ્ત્રીઓએ બાળજન્મ પછી ધાવણ ઉત્પન્ન થતું નથી. આવી માતામાં ધાવણ ઉત્પાદન ક્ષમતા વધારવા પરંપરાગત રીતે તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. આમ તેમના નવજાત શિશુને પર્યાપ્ત આહાર મળે. આ ઉપરાંત, આ ફળનો ઉપયોગ એ સ્ત્રીઓ માટે થાય છે જેમને માસિક સ્રાવમાં વિલંબ થતો હોય છે. આ ફળનો નિયમિત વપરાશ મહિલાઓમાં માસિક સ્રાવને પ્રોત્સાહિત કરી શકે છે. કમરખના સેવનથી માતાનું ધાવણ પણ વધે છે.
• કોલેસ્ટ્રોલ ઘટાડવામાં મદદરૂપ
કમરખમાં કોપર જોવા મળે છે જે કોલેસ્ટ્રોલનું સ્તર ઘટાડવામાં મદદ કરે છે. આ ફળ હૃદયને સ્વસ્થ રાખવા માટે ફાયદાકારક છે. કમરખના ફળમાં કુદરતી ચરબીનું પ્રમાણ ખૂબ ઓછું છે. આ સાથે, તેમાં વધુ પ્રમાણમાં ફાઇબર હોય છે. આ રીતે ચરબીની ઓછી માત્રા તમારા શરીરમાં વધારે ચરબી એકઠા થવા દેતી નથી. આ ઉપરાંત, ફાઇબર તમારા મેટાબોલિક રેટમાં વધારો કરે છે, જેના કારણે ચરબીનો ઉપયોગ વધારે થાય છે. આ રીતે તે તમારા શરીરમાં કોલેસ્ટ્રોલનું યોગ્ય સ્તર જાળવવામાં મદદ કરે છે. આ સાથે, કમરખ શરીરમાં હાજર ખરાબ કોલેસ્ટ્રોલનું સ્તર ઘટાડવામાં અને સારા કોલેસ્ટ્રોલનું સ્તર વધારવામાં મદદ કરી શકે છે. એટલે કે, હાર્ટ એટેક, સ્ટ્રોક અથવા કોરોનરી હ્રદય રોગની શક્યતા ઘટાડી શકાય છે.
• ડાયાબિટીઝમાં ફાયદાકારક
અભ્યાસ સૂચવે છે કે અદ્રાવ્ય ફાઇબર ગ્લુકોઝના સ્તરને નિયંત્રિત કરી શકે છે. આ રીતે, કમરખ ડાયાબિટીઝની અસરો અને લક્ષણો ઘટાડી શકે છે. અદ્રાવ્ય રેસા શરીરમાં ઇન્સ્યુલિનના સ્તરને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે. આને કારણે, ડાયાબિટીઝથી મુક્તિ મેળવવા ઇચ્છુક લોકો માટે કમરખના ફળ એક આદર્શ આહાર બને છે. તમે તમારા શરીરમાં બ્લડ સુગરને કાબૂમાં રાખવા માટે કમરખથી પણ લાભ મેળવી શકો છો.
Author: admin
Chief Editor: Manilal B.Par Hindustan Lokshakti ka parcha RNI No.DD/Mul/2001/5253 O : G 6, Maruti Apartment Tin Batti Nani Daman 396210 Mobile 6351250966/9725143877
